పేజీలు

24, మార్చి 2010, బుధవారం

తారక మంత్రం


''శ్రీరామ రామ రామేతి
రమే రామ మనోరమే
సహస్రనామ తతుల్యం
రామ నామ వరాననే ''

పెళ్ళికి ముందే 'అది' -అందులో తప్పేంటి?
ఆంధ్రజ్యోతి దిన పత్రికలో పతాక శీర్షిక. పెళ్ళికి ముందే సహజీవనం చేస్తే తప్పేంటి? అని సుప్రీం కోర్ట్ ఎదురు ప్రశ్నించింది. ఇలాంటి సందర్భంలో ఆదర్శ దంపతులుగా పురాణాలు మన ముందు నిలిపిన సీతా రాములకు కళ్యాణంజరిపిస్తున్నాం.
నేడు సుప్రీం అనుకున్నట్టే నాడు రావణుని చెరలో ఉన్న సీత ''ఇన్ని కస్టాలు పడే కంటే రావణుని కోర్కె తీరిస్తేతప్పేముంది?'' అని అనుకుంటే ఈనాడు మన సంస్కృతి ఎలా ఉండేది?
మనిషన్నాక కోర్కెలు కలగడం సహజం! అలాగని వాటిని ఎలాగోలా తీర్చుకోవాలని అనుకుంటే ఎలా? నిగ్రహం అనేదిలేక పోతే మనిషికి పశువుకి తేడా ఏముంది? మన నిగ్రహాన్ని చాటేదే సంస్కారం. అలాంటి సంస్కారం గల మనుషుల్నికలిగి ఉన్న గుణమే సంస్కృతి.
కుష్బూ వాఖ్యలని తప్పు పట్టడం లేదు. కొన్ని పరిస్థితుల్లో కొన్ని తప్పు కాదు. కాని వాక్యాలని రచ్చ రచ్చ చేసి సుప్రీందాక వెళ్ళడం, విషయమై ఒక బహిరంగ చర్చకు తావీయడం అర్థం లేని పని.

22, మార్చి 2010, సోమవారం

ద క్లాక్..!


నిద్రలో మెలకువ వచ్చింది. అయినా కళ్ళు తెరవలేదు. మధ్య ప్రతి రోజూ ఇలాగే జరుగుతోంది. అసిడిటీ సమస్య ఉన్నవాళ్లకు ఇలాగే అర్ధరాత్రి రెండు గంటల సమయంలో మెలకువ వచ్చి నిద్రను పాడు చేస్తుందట. అందుకే రాత్రి భోజనంతర్వాత కనీసం గంట వరకు పక్కమీదికి పోగూడదని డాక్టర్లు అంటారు. చేయకూడదని తెలిసినా కొన్ని కొన్ని మనం చేయకుండా ఉండలేం. అది మన బలహీనత. ఏదయితేనేం? నాకు మెలకువ వచ్చింది. ఏవో ఆలోచనలు మొదలయ్యాయి.

టంగ్..
గోడ గడియారం గంటలు కొట్టడం మొదలుపెట్టింది. ఇదీ మామూలే. నాకు మెలకువ వచ్చిన కాసేపటికి రెండు గంటలు కొడుతుంది. అలా ఆలోచనలలో ఉండగా మూడు గంటలు కొడుతుంది. తర్వాత నేను మళ్ళీ నిద్రలోకి జారుకుంటాను. గడియారాన్ని మా అబ్బాయి మొదటి పుట్టిన రోజు ఫంక్షన్ కు ఎవరో ప్రజంట్ చేసారు. గిఫ్టు ప్యాక్ మీద పేరు రాయకపోవడంతో ఎవరు ఇచ్చారు అన్నది తెలీలేదు. వీడియోలోను, ఫొటోలలోనూ చూసినా తెలియలేదు. చూడడానికి మాత్రం చాలాబాగుంది.
టంగ్..రెండు
టంగ్..మూడు..
అరె! రోజు ఒక గంట ఆలస్యంగా మెలకువ వచ్చిందన్న మాట. అసలు రాత్రిళ్ళు ఇలా మెలకువ వచ్చి నిద్రను పాడుచెయ్యకుండా ఉంటె ఎంత బాగుండు! నిద్ర లేమితో మరిన్ని రోగాలు వస్తాయంట. స్మోక్ చెయ్యడం మానెయ్యాలి.
టంగ్..నాలుగు
పరవాలేదు. రోజు బాగానే నిద్ర పట్టిందే!
టంగ్.. అయిదు
అప్పుడే అయిదయిందా!?
టంగ్.. ఆరు
ఆరు! నిజమా? అలా అయితే అయిదున్నరకి మొబైల్ ఫోన్లో అలారం పెట్టుకుని నిద్ర లేచే మా ఆవిడ ఇంకా లేవలేదేంటి? అలారం పెట్టుకోడం మర్చిపోయిందా? లేక అలారం మ్రోగినా మెలకువ రాలేదా? రోజూలా నాకెందుకు అర్థరాత్రి మెలకువరాలేదు? మా ఆవిడ వంక చూసాను. గాడ నిద్రలో ఉన్నట్టు ఉంది.
టంగ్.. ఏడు
మై గాడ్! పెద్దాడి స్కూలుకి టైం అయిపొయింది. ఇంకో పది నిమిషాలలో స్కూల్ వ్యాన్ వచ్చేస్తుంది. వీళ్ళెవరు ఎందుకులేవలేదు? ఏం ..అయ్యింది?
టంగ్.. ఎనిమిది
కిటికీ వైపు చూసా. బయట చీకటిగానే ఉన్నట్టు ఉంది. ఒకవేళ గడియారంలో టైం తప్పుగా సెట్ చేసామా? మా పెద్దాడు దీన్ని కూడా కేలికాడన్నమాట. ఇంట్లో ప్రతి వస్తువును విప్పి చూడడం, అదెలా పని చేస్తుందో తెలుసుకునే ప్రయత్నంచెయ్యడం వాడికి అలవాటే. మంచి అలవాటే. పెద్దయ్యాక ఇంజినీర్ అవుతాడేమో!
టంగ్.. తొమ్మిది
సందేహం లేదు! గడియారంలో సెట్ చేసిన టైం తప్పు.
టంగ్..పది
ఒకసారి లేచి నిజంగా టైం ఎంతయ్యిందో చూస్తే పోలా!
టంగ్.. పదకొండు
తను సెల్ ఫోన్ను దిండు పక్కనే పెట్టుకుని నిద్ర పోతుంది. చేతులతో తడుముతూ వెదకడం మొదలు పెట్టాను.
టంగ్.. పన్నెండు
పన్నెండు గంటల వరకు నిద్ర..నవ్వు రాబోయి ఆగింది. సిల్లీ! ఇందాక నుంచీ ఏవేవో ఆలోచిస్తున్నానెందుకు? అసలిది అర్థరాత్రి పన్నెండు ఎందుకు కాకూడదు? అతిగా ఊహించుకోవడం అంటే ఇదే. యిలాంటి జబ్బులు కూడా ఉంటాయని,
సైకాలజీలో ఈ జబ్బులకు పేర్లు కూడా ఉన్నాయని ఎక్కడో చదివాను. కాని ఒక్కోసారి ఎంత మేధావికి అయినా ఇలాంటి పరిస్థితులు తప్పవు. అతను కూడా మనిషేగా!
టంగ్.. పదమూడు
పదమూ.. అసలు గడియారంలో పదమూడు గంటలు కొట్టే ఏర్పాటు ఉంటుందా? లేదు దానికి రిపేరు వచ్చింది. రిపేరు కాదు మానుఫ్యాక్చరింగ్ డిఫెక్ట్ .
టంగ్.. పద్నాలుగు
ఎన్ని గంటలు కొడుతుంది? ఎంత దాకా కొడుతుంది?
టంగ్.. పదిహేను
తెల్లార్లూ కొడుతూనే ఉంటుందా? ఇప్పటి దాకా ఎవరూ లేవలేదు. ఇలా కాసేపు వదిలేస్తే అందరూ లేస్తారు. అందరి నిద్రా పాడవుతుంది. వెళ్ళి దాంట్లో బ్యాటరీ తీసేస్తే పోలా?
టంగ్..పదహారు
నెమ్మదిగా మంచం దిగాను.
టంగ్..పదిహేడు
హాలు లోకి అడుగు పెట్టాను. గడియారం తగిలించి ఉండే గోడ వైపు చూసాను. అక్కడ గడియారం లేదు. ఏమయ్యింది? ఎవరయినా దాన్ని వేరే రూములోకి మార్చారా..?
పిల్లల బెడ్రూంలో చూసాను. కనబడలేదు. కిచెన్లో..
చూసొద్దాం. వంట చేసేటప్పుడు సమయం తెలియాలని మా ఆవిడ కిచెన్లో పెట్టిందేమో! ..వెళ్ళి చూసాను. ఊహు! లేదు.
బాత్రూంలో..సిల్లీ!..హక్కడ ఎవరయినా..ఏమో చూద్దాం.
రెండు బాత్రూములూ వెదికాను. లేదు. మరి ఏమయ్యింది? ఒకవేళ మా బెడ్రూం లోనే ...! యా! ఎవిరి థింగ్ ఈజ్ పాజిబిల్ ఇన్ కన్ఫ్యూజన్.
వెళ్ళి మా బెడ్రూంలో మళ్ళీ చూసాను. కనబడలేదు. ఇంట్లో ఏ గోడకూ లేకుండా ఎక్కడికి పోయింది? ఏ గోడకు.. ఇప్పుడు గుర్తొచ్చింది. నేను వెదికింది గోడల పైనే. కాని అది ఏ అలమారాలోనో ఎందుకు ఉండకూడదు. నిన్నేప్పుడో మా ఆవిడ అన్న మాటలు గుర్తొచ్చాయి. గడియారం తగిలించిన చోటు అంత విసిబిల్ గా లేదని దానిని వేరే చోటుకు మారుద్దామని అంది. కర్రెక్ట్ ! వేరే చోటుకు మార్చాలని దానిని అక్కడ నుండి తీసి వుంటుంది. సమయం చాలకో, లేక మరెందుకో దానిని ఏ అలమారా లోనో పెట్టి ఉంటుంది. అనవసరంగా ఈ టైం లో దానిని వెదకడం ఎందుకు? ఎలాగు గంటలు కొట్టడం ఆపేసిన్దిగా..
పక్క మీద పడుకోబోతుండగా ఓ సందేహం. నేను లేచేదాకా గంటలు కొట్టిన గడియారం నేను లేచిన వెంటనే ఆపేసింది ఎందుకు? ...ఏమో..ఇక దీని గురించి ఆలోచించడం మానేస్తే బెటర్. పక్కకు తిరగపోతుండగా చేతికి సెల్ ఫోన్ తగిలింది. టైం చూసాను. మూడయింది. రోజూలానే మెలకువ వచ్చిందన్న మాట. నెమ్మదిగా నిద్ర పట్టింది.

* * * * * * * *
ఉదయం నిద్ర లేచి హాలులోకి వచ్చాను.
టంగ్..
చప్పున గోడవైపు చూసాను. గడియారం అక్కడే ఉంది. ఆరున్నర. అందుకే ఒక గంట కొట్టింది. కిచెన్లో వంట చేసుకుంటున్న మా ఆవిడను అడిగాను, '' గడియారాన్ని మళ్ళీ అక్కడే తగిలించావే?''
''ఏ గడియారం?''
''ఉన్నదే ఒక్క గడియారం. అదే ఆ హాలులోని గోడ గడియారం.''
''నేను తగిలించడం ఏంటి? నువ్వేగా అప్పుడు, అక్కడ తగిలించింది. ''
''అక్కడ నుంచి మార్చాలన్నావుగా? ''
''అన్నాను. అయితే ఆ పని చేసే ఓపిక నాకెక్కడిది? నీతోనే చేయిస్తా ఈ ఆదివారం .''
ఇంకా ఏదో మాట్లాడుతున్నా ..నా చెవులకు వినబడటం లేదు. హాలులోకి వచ్చి గడియారం వైపే చూస్తూ ఉండిపోయాను. ........... ........... (కల్పితం)





20, మార్చి 2010, శనివారం

ఐశ్వర్యా రాయ్

త్రిష

ఆసిన్

ఆసిన్

మనీషా కొయిరాలా

త్రిష

18, మార్చి 2010, గురువారం

భూమిక

ఐశ్వర్యారాయ్

భూమిక

ఐశ్వర్యారాయ్

అనుష్క

భూమిక

త్రిష

ఐశ్వర్యా రాయ్

11, మార్చి 2010, గురువారం

నాతి (రాతి) మనసు

'రాయి మీటితే రాగం పలుకును
రాయికన్న రాయివి నీవు ... కసాయివి నీవు!

.. హృదయం లేని ప్రియురాలా!

అగ్గివంటి వలపంటించి హాయిగా ఉందామనుకోకు
మనసు నుంచి మనసుకు పాకి తీయని గాయం చేస్తుంది
అది తీరని శాపం అవుతుంది.

.. హృదయం లేని ప్రియురాలా!'

గీతాంజలి


చాలా రోజుల తర్వాత నిన్న, గీతాంజలి సినిమాను మళ్ళీ చూశాను. ఈనాటికి కూడా దాని ఫీల్ పోలేదు. పాతబడలేదు. సినిమాలో నాకు రెండు అంశాలు బాగా నచ్చుతాయి. ఒకటి మణిరత్నం దర్శకత్వ ప్రతిభ. రెండోది ప్రేమ.

సినిమా మొత్తం పచ్చని ప్రకృతిలో చిత్రీకరించబడింది. అలాంటి పచ్చని పరిసరాల నడుమ మణిరత్నం సృష్టించినవాతావరణం అద్భుతం. వాతావరణంలో కాటికి కాళ్ళు చాపుకున్న ముసలాల్లకి కూడా రొమాంటిక్ ఆలోచనలుకలుగుతాయి. అలాంటిది ఎప్పుడు చస్తారో తెలియని వాళ్ళ మద్య ప్రేమ పుడితే ఆశ్చర్యం ఏముంది! హీరో హీరోయిన్లుప్రేమలో పడేన్తవరకు భావోద్వేగాల నడుమ నడుస్తుంది కథ. భావోద్వేగాలను ప్రభావవంతంగా చూపించేందుకు చాలాసీన్లను వర్షంలో నడిపించారు. వాళ్లిద్దరు ప్రేమలో పడ్డాక ప్రేమ సన్నివేశాలన్నిటిని మంచుతెరల మధ్య చిత్రీకరించారు. స్వభావరీత్యా వర్షంలో వేగం, హడావిడి, సందడి ఉంటాయి. పైగా జడివాన ఇలా వచ్చి అలా వెళ్ళిపోతుంది. మనసులోనిభావోద్వేగాలు కూడా అంతే. అందుకే ఆయా సన్నివేశాలకు వానను తోడు తీసుకున్నారు. ప్రేమ అన్నది మనసునునెమ్మదిగా కమ్ముకుని, దట్టంగా అలుముకుని, చాలాకాలం తర్వాత ఇంకా నెమ్మదిగా విడివడి పోతుంది.. అచ్చంమంచులా. అందుకే ఆయా సన్నివేశాలను హైలైట్ చేయడంలో బ్యాక్ డ్రాప్ గా వర్షం లేదా మంచు బాగా వర్కవుట్అయ్యాయి. ఏయే సీన్లకు వాతావరణం క్రియేట్ చేయాలో మణిరత్నం కు తెలిసినంతగా మరో దర్శకుడికి తెలీదనేచెప్పాలి. గీతాంజలి సినిమా చూస్తున్నంతసేపు మరో లోకంలో ఉన్న ఫీల్ కలగడానికి ఇదే కారణం. ప్రతి ప్రేక్షకుడికి తనుకూడా వాతావరణంలో ఉండి అలా తడుస్తూనో , వణుకుతూనో పాత్రల మధ్య తిరగాలని అనిపిస్తుంది. దట్ ఈజ్మణిరత్నం!
ఇక రెండోది ప్రేమ సంగతి. మామూలుగా మనసులో కలిగిన ప్రేమను ఒకరితో ఒకరు చెప్పుకోడానికి ఎన్నో ఇన్హిబిషన్స్అడ్డొస్తాయి. పెద్దలు, కుటుంబం, ఆస్తి - అంతస్తులు, రేపటి గురించిన భయం, కులం.. ఇలా భౌతికమైన, మనకు మనంసృష్టించుకున్న లౌకి అంశాలు చాలా మనసుల మధ్యలోకి వచ్చి ఒక మనసును మరో మనసుకు కనబడనీయకుండా చేస్తాయి. కాని సినిమాలో ప్రేమికులు ఇద్దరికీ అలాంటి 'లౌకి' భయాలు ఉండవు. రేపటి గురించి 'జాగ్రత్త'అవసరం రాదు. ఎవరు ఏమనుకున్టారన్న 'మర్యాదలు' అసలు లేవు. ఎలాంటి మొహమాటం లేకుండా ఒకరి ప్రేమనుఒకరు తెలుపుకుంటారు. పంచుకుంటారు. అలా స్వేచ్చగా ప్రేమను అందుకుని అనుభవించే మరోలోకం లోకి తీసుకువెళుతుంది కథ.

అందుకే 'గీతాంజలి' ఒక అద్భుత దృశ్య కావ్యం.

8, మార్చి 2010, సోమవారం

ఇంటి మహిళను ఉద్ధరిద్దాం!

పొద్దున్నే పేపరు తిరగేస్తోంటే అన్నీ మహిళల గురించిన వార్తలు, కథనాలే. వాటిల్లో ఆడబిడ్డను కని తుప్పల్లో పడేసినతల్లి గురించి, అత్యాచారానికి గురైన యువతీ గురించిన రోజువారీ వార్తలతో పాటు, ఎన్నో ఏళ్ళ తరబడి వార్తల్లోఅవసరమైనప్పుడల్లా నానుతున్న మహిళా బిల్లు గురించిన వార్తలూ ఉన్నాయి. వాటిని చాలా హృద్యంగా ఉత్తమజర్నలిజం ప్రజెంట్ చేయగా , ఉత్తమ పాఠకుడి లెవెల్లో నేను చదువుతున్నాను. ఇంతలో కిచెన్లో వంట చేస్తోన్న మా ఆవిడవచ్చి బస్తాలో ఉన్న బియ్యాన్ని డబ్బాలో పొయ్యమని అడిగింది. పేపరు కూడా ప్రశాంతంగా చదువుకోనివ్వకుండాఏమిటీ అంతరాయం అని లోలోపల విసుక్కుంటూ పనిచేసి వచ్చాను. అలా కూర్చున్నానో లేదో నీల్లోచ్చాయనిపిలుపు. మళ్ళీ విసుగు. అలా అలా ఒక్కో పని. మళ్ళీ మళ్ళీ విసుగు. ఇంత జరుగుతున్నా మా ఆవిడ కూడా ఒకమహిళే అని, ఆమెకు శుభాకాంక్షలు చెప్పాలని నాకు గుర్తుకు రాలేదు. ఇది నా ఒక్కడి లోపం కాదు. పూర్తిగా మగజాతికి పట్టిన జాడ్యం.
దీన్నే పురుషాహంకారం అంటూ ఆడాళ్ళంతా పేరుపెట్టి పిలుస్తారు. అయితే అహంకారం, నిర్లక్ష్యం ఇంటి ఇల్లాలి పైనేతప్ప బయటి ఆడవాళ్ళ మీద ఉండదు. బయట ఒక అమ్మాయికి సాయం చేయాల్సి వస్తే మగపున్గవులంతా పోటీపడతారు. అదే సాయం ఇల్లాలికి చేయాల్సి వస్తేనే విసుగు. భార్యను ఆఫీసు దగ్గర దిగబెట్టాలంటే ఆఫీసులో అర్జంటు వర్క్గుర్తుకు వస్తుంది . అదే ఆఫీసులో కొలీగ్ ఎవరన్నాఅమ్మాయి తనకు లిఫ్ట్ ఇమ్మని కోరితే , స్త్రీ జనోద్ధరనే తన పరమధర్మం అన్నట్టు అడుగున్నర విస్తీర్ణంలో ఉన్న బైక్ సీటుపై తనతో పాటు ఆవిడను కూర్చోబెట్టుకుని స్పర్శానుభూతినిపొందుతూ మహిళా సేవ చేస్తారు. తన బాస్ లేడీ అయితే ఆమెను మేడం అంటూ విధేయత ప్రదర్శించడానికి వెనుకాడం. అవసరమైతే నోరారా పొగిడి కాకా పట్టడానికి కూడా జంకం. అదే తన ఇల్లాలి దగ్గరికి వచ్చేసరికి తను ఏమాత్రం ఆధిక్యతప్రదర్శించినా ఒప్పుకోం. ప్రేమించిన అమ్మాయి అయితే సిగ్గు వదలి బ్రతిమిలాడు కుంటాం. అదే అమ్మాయి పెళ్ళయిపెళ్ళాంగా మారితే బ్రతిమిలాడాలంటే అవమానంగా భావిస్తాం. ఎందుకంటే ఇల్లాలు ఏం చేసినా ఇంటిని, మనలను వదిలిఎక్కడికి పోలేదనే చులకన భావం. అందుబాటులో ఉన్న అనురాగంపై నిర్లక్ష్యం.
మహిళ అంటే మన ఇంట్లో ఉన్న భార్య, తల్లి, చెల్లి.. వీళ్ళను గౌరవిద్దాం. మనల్ని మనం గౌరవించుకుందాం! అన్నట్టుచివరికి మా ఆవిడకు మహిళా దినోత్సవ శుభాకాంక్షలు చెప్పానులెండి. ఇదే రోజు నేను చేసిన మహిలోద్ధరణ.

2, మార్చి 2010, మంగళవారం

మోసగించువాడు ధన్యుడు సుమతి...!

ప్రతి రోజు మోసగాళ్ళ గురించి విని ముక్కున వేలేసుకోవడం మనకు అలవాటయిపోయింది. తెల్లారి మళ్ళీ మోసపోవడం లేదా మోసం చెయ్యడం షరా మామూలే ! పిల్లి చాతకానిది అయితే ఎలుక తోకేత్తి ఆడుతుంది అని లోకోక్తి. మనం మోసపోయామంటే అది మన తెలివి తక్కువతనం. అవతలివాడి గొప్పతనం. మోసం చేయడం ఎంత ధైర్యంతో కూడుకున్న పని!? ఎంత రిస్క్!? అయినా మోసగాళ్ళ సంఖ్య పెరిగిపోతోంది అంటే మన చాతకానితనం ఎ స్థాయిలో ఉందో అర్థం చేసుకోవొచ్చు.

మనలాంటి మరో మనిషి నేను దేవుడిని అంటే మనలాంటి మనిషి దేవుడెలా అవుతాడు? అని ఆలోచించడం కామన్ సెన్స్. అలాంటి కామన్ సెన్స్ లేకుండా మోసపోయి, వాడిని మోసగాడు అనటం ఏం సబబు? ఓటు కోసం నోటు ఇస్తుంటే గెలిస్తే వాడికేంటి లాభం? అని ఆలోచించకుండా ఓటు వేసి నాయకులు మోసంచేశారు అనడం, దేశాన్ని దోచుకు తింటున్నారు అని అక్కసు కక్కడం ఎంత వరకు సమంజసం? వందకు వంద లాభం చూపిస్తా అని అంటే ఎక్కడ నుంచి తెస్తాడు? ఎలా తెస్తాడు? అని ఆలోచించకుండా వాడి చేతిలో లక్షల కష్టార్జితాన్ని ఆశతో పోసేసి వాడు బోర్డు తిప్పెశాక మోసంచేశాడు అనడం న్యాయమా? మన తప్పుల్ని, బలహీనతల్ని, అవివేకాన్ని ప్రశ్నించుకోకుండా ఎదుటివాడిని నిందించడం తప్పు.

కల్కి లాంటి వాళ్ళని నెత్తిన ఎక్కిన్చుకున్నది మనం. మన నాయకులు వెళ్లి వాళ్ళ కాళ్ళ మీద పడ్డారంటే వాళ్ళ ప్రయోజనాలేవో వాళ్ళ కుంటాయి. అది ఆలోచించకుండా వాళ్ళే వచ్చి మోకరిల్లగా లేనిది నేనెంత అనుకోవడం అమాయకత్వం కాదా? మన ఇష్ట పూర్వకంగా ఒకడు మనల్ని దోచుకుంటే అది మోసం. మనల్ని అడక్కుండా, మన ఇష్టం లేకుండా దోచుకుంటే అది దోపిడీ. మోసానికి అనుమతి నిచ్చేది మనం. అందుకని మోసగాల్లని నిందించకండి. ఈ సమాజంలో మోసగించువాడు ధన్యుడు. అది చాతకాని వాడు అసమర్ధుడు. నీకు మోసం చేయడం చాతకాక పొతే పోనీ. కనీసం మోసపోకుండా ఉండు చాలు. అప్పుడు మోసగాళ్ళ సంఖ్యా తగ్గుతుంది.